Vì sao Việt Nam chưa cần kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế?

Việc Philippines đệ đơn kiện những hành động xâm phạm chủ quyền sai trái của Trung Quốc lên Tòa án trọng tài quốc tế Liên Hợp Quốc, đặc biệt thu hút sự quan tâm của dư luận Việt Nam và các nước trên thế giới. Nhiều người đặt câu hỏi: Tại sao bấy lâu nay Việt Nam chưa làm như Philippines?

Lẽ thường tình, nếu có hiểu nhầm, tranh chấp, kiện cáo, không thể giải quyết được thì cần thiết phải đưa ra toà để tìm ra lẽ phải đó là điều cần thiết phải làm. Thế nhưng trong vấn đề chủ quyền cần phải hết sức tỉnh táo, suy xét kỹ càng, căn cứ vào điều kiện cụ thể của Việt Nam. Dĩ nhiên chúng ta sẽ không từ bỏ phương thức kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế, nhưng lúc này chưa phải thời điểm thích hợp. Lý do vì mối quan hệ Việt – Trung có ba điểm khác biệt:

Tại Tòa án Quốc tế về Luật biển, công lý sẽ thuộc về ai?

Thứ nhất, Việt Nam là láng giềng trực tiếp với Trung Quốc, hai quốc gia có đường biên giới đất liền 1435 km, điều này Philippines không có. Dù cho có một triệu hay một tỉ năm nữa thì người hàng xóm này đối với chúng ta vẫn là “núi liền núi, sông liền sông”. Người ta có thể thay đổi bạn bè nhưng láng giềng thì không, đây là nhận định xuyên suốt chiều dài lịch sử hai nước Việt – Trung và chúng ta không bao giờ được phép lãng quên điều này.

Thứ hai, trong lịch sử rõ ràng Trung Quốc và Philippines dường như không hề có bất hòa gì cả, còn Việt Nam và Trung Quốc thì đã có hơn 1000 năm quan hệ song phương tương đối trắc trở. Đặt dấu mốc là năm 1959 khi Pháp đặt ách đô hộ ở Việt Nam, trở về trước đó dân tộc Việt Nam chủ yếu đương đầu với tham vọng xâm chiếm lãnh thổ của các triều đại phong kiến Trung Quốc. Kế đến trong hai cuộc kháng kiến chống pháp 1945 -1954 và kháng chiến chống Mỹ đến năm 1975, Việt Nam đã được Đảng và nhân dân Trung Quốc ủng hộ vật chất, chính trị, an ninh… Lúc này Chủ tịch Mao Trạch Đông đích thân căn dặn đoàn cố vấn quân sự Trung Quốc: “Các đồng chí phải nói với nhân dân Việt Nam rằng tổ tiên chúng ta đã có lỗi với Việt Nam”. Những  điều đó trong quan hệ Trung Quốc – Philippines không bao giờ có được.

Thứ ba, cả Việt Nam và Trung Quốc đều nằm trong hệ thống chính trị gần gũi nhau, và đương nhiên điều này cũng khác với Philippines

Với ba điểm khác nhau kể trên cho thấy, dù cho hiện nay Philippines lựa chọn như vậy là đúng đắn nhưng với Việt Nam thì khác, chưa làm điều đó vì còn có thể có những phương thức khác để giải quyết, ít nhất trong thời điểm này. Nhưng Việt Nam cần phải chuẩn bị mọi điều kiện, thu thập tài liệu, cơ sở pháp lý để có lúc chúng ta cần dùng đến khi cần thiết trước Tòa án quốc tế!

Bạch Dương
(Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả)